بررسی کال زایی، باززایی و کشت سوسپانسیون سلولی ژنوتیپ های مختلف گیاه دارویی بابونه (.matricaria chamomilla l)

بابونه آلمانی از گیاهان مهم دارویی است که جایگاه خاصی را در صنایع دارویی پیدا کرده است. مجموع مواد موثره این گیاه متعلق به گروه اسانس ها و شامل 120 ترکیب شیمیایی می باشد. مطالعه حاضر به بررسی اثرات ژنوتیپ، نوع ریزنمونه و محیط کشت بر کال زایی، باززایی و کشت سوسپانسیون سلولی گیاه بابونه می پردازد. در بررسی کال زایی قسمت های رویشی این گیاه، ریزنمونه های ساقه، جوانه جانبی و برگ در محیط کشت ms حاوی سطوح مختلف هورمون های (naa + kin) و (2-4-d + kin) کشت شدند. همچنین کال زایی ریزنمونه های بافت انتهایی و گلبرگ گل در محیط کشت ms حاوی سطوح مختلف اکسین ها 2-4-d) و (naa و سیتوکینین ها kin) و (ba بررسی شد. سپس کالوس های جنین زا به محیط باززایی منتقل شدند. کال زایی و باززایی شش ژنوتیپ بابونه (گورال، شاروکشاری، پرسو، شیراز، کازرون، اصفهان) نیز بررسی شد. جهت ایجاد کشت سوسپانسیون سلولی از کالوس های ترد و فعال بدست آمده از هر کدام از آزمایش های القاء کالوس استفاده شد. نتایج نشان داد که ریزنمونه های ساقه و جوانه جانبی در محیط حاوی 1 میلی گرم naa و 1 میلی گرم kin حجم کالوس بیشتری را نسبت به ریزنمونه برگ داشتند. همچنین بیشترین میزان کال زایی از ریزنمونه های بافت انتهایی و گلبرگ گل به ترتیب در محیط کشت ms حاوی (m? 46/0:kin + 5/4 :2-4-d) و (mg/l 5/0:kin + 4:naa) مشاهده شد. در بین ژنوتیپ های مختلف بیشترین میزان کال زایی از ژنوتیپ اصفهان بدست آمد. مشخص شد که کالوس های حاصل از ریزنمونه برگ در محیط کشت ms حاوی 5/0 میلی گرم kin باززایی اندام های هوایی بیشتری داشتند. بیشترین باززایی غیر مستقیم اندام های هوایی متعلق به ژنوتیپ اصفهان با استفاده از ریزنمونه جوانه جانبی می باشد. در کشت های سوسپانسیون سلولی بیشترین میزان بیوماس و نرخ رشد سلولی از ژنوتیپ اصفهان با استفاده از کالوس های با منشاء برگ بدست آمد. مشاهده میکروسکوپی سوسپانسیون های سلولی نشان داد که اندازه ی سلول ها در روزهای آغازین نسبت به روزهای میانی بزرگتر است حال آن که در روزهای پایانی اندازه ی آن ها کوچکتر می باشد. بر اساس نتایج مطالعه حاضر می توان گفت که این گیاه دارای توان بالایی در تولید کالوس و اندام زایی در شرایط آزمایشگاهی است، بنابراین در کارهای آتی در زمینه تولید درون شیشه ای مواد موثره، کشت بافت این گیاه توصیه می شود.